Antalya Kent Dosyası yapmaya karar verdiğimizde, röportajlar için promosyon sezonunun geride kaldığı, turizmin henüz erken rezervasyon evresinde olduğu ocak ayını seçmekle ne kadar isabetli davrandığımızı, randevular için aramalara başlayınca gördük. Bazı firmaların yöneticileri, sahipleri bize zaman ayıramadıklarından, öngördüğümüzden daha az firma ile görüşme yapmak durumunda kaldık. Yine de ayrıntılı röportajlarla kentin sektördeki görünümünü ve işletmelerin Türkiye’nin diğer illerindeki matbaalarla bir kısmı ortak olan sorunlarını yeterince yansıtabildiğimizi umuyoruz.
Antalya Ticaret Borsası verilerine göre Türkiye’nin yatak kapasitesinin % 40’ına sahip olan Antalya, turizmde sezon uzunluğu itibarıyla da önemli bir potansiyeli barındıran bir ilimiz. Tarım da ilin önemli gelir kaynakları arasında. Turizm irili ufaklı ticari matbaaların, tarım ise özellikle düşük tirajlı kutu, sıvamalı kutu üretimine yönelen karton ve oluklu ambalaj işletmelerinin itici gücü olan sektörler. Ankutsan gibi bir sektör devinin nispeten düşük adetli oluklu kutu üretimiyle kendi alanında Türkiye’de ilk beş – altı firma arasına girmesi bile tek başına Antalya ve Akdeniz Bölgesi’nin bu alandaki potansiyelinin kanıtı. Çağdaş Yaşatan, Kutlu – Avcı Ofset, Xmat yine kutu üretiminde söz sahibi basım işletmeleri. Ankutsan artık dış pazarları zorluyor ve kendi ihtiyacına yönelik kâğıt üretimiyle ve kutu tesislerindeki en son teknoloji yatırımlarıyla sektörün uluslararası şirketleriyle rekabet etmeye çalışıyor.
Matbaacılar turizm işletmelerinin artık eskisi kadar basılı doküman kullanmadıklarını belirtseler de turizm matbaaların müşteri portföyünde önemli bir yer tutmaya devam ediyor. Döviz kurlarındaki sıçrama ile geçen yıl turizmdeki canlanmanın ekonomik avantajlarından yararlanamayan matbaalara bu yıl dolmakta olan rezervasyonlar iyi bir sezon vadediyor.
Kârlılığın azalması, basım işletmelerini kendilerini yenilemelerinin ve dijitale giden yolda rakiplerine yetişmelerinin önündeki en büyük engel. Bölgede sektörün duayenlerinden, Orkun Ozan Medya Hizmetleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Himmet Ocal’ın da belirttiği gibi, çok sayıda küçük matbaa için birleşme ve güç birliği, bahsettiğimiz potansiyeli en verimli ve kârlı kullanmanın yollarından biri olabilir. Çünkü birleşme, daha az rekabet demektir ve bu da verimli, üretken teknolojilere yatırım olanağı sağlayabilir ve kârlılığın yolunu açabilir; öte yandan KOBİ hibelerinden yararlanma fırsatı verebilir. Bu aynı zamanda hâlâ Antalya dışında yaptırılan bazı baskı işlerini de geri getirebilir. Kârlılığın bir başka yolu, yine Öcal’ın “Her matbaa bir sanat üretim merkezi gibi olmak zorunda” sözüyle vurguladığı gibi, kaliteyi ve katma değeri, fiyat rekabetinin önüne koymak; tüm medya, reklam ve tanıtım faaliyetlerinde müşterilerin çözüm ortağı olarak, mesleğin itibarını yükseltmek olabilir.
Matbaa Haber ekibi olarak biri ilk sayımızda olmak üzere, geçmişte iki Antalya dosyası daha yapmıştık. Geçmişte basım işletmeleriyle yaptığımız görüşmelerde işlerin diğer kentlere kayması ve yeterli potansiyelin olmaması doğrultusunda yakınmaları kaydetmiştik. Bu dosyamızda da benzer şikayetler olsa da bu anlamda durumun geçmişe göre daha iyi olduğunu söyleyebiliriz.