Baskı sektörüne yönelik ürün geliştirmeleri ve teknolojik imalatı ile Frimpeks 70’ten fazla ülkeye ihracat yapıyor. Sektörün hızlı büyüyen firması bu yıl stratejik bir kararla Frimpeks markasını dünyanın dört bir yanına yayma uygulamasını hayata geçirmiş ve fason işlerden hızla uzaklaşma politikalarını benimsemiş.
2018 yılının başından itibaren krize göre önlemler alan ve yeniden yapılanan firma gerekli pozisyonlara eleman takviyelerini de gerçekleştirdi. Frimpeks şimdi önceliklerini belirlemek sureti ile yatırımlarını kesmeden büyümeye devam ediyor. Yeni yatırımlar konusunu fazla açmak istemeyen Frimpeks Genel Müdür Yardımcısı İlhan Ürer yatırımlar gerçekleştikçe duyurulacağını vurguluyor. Yeni üretim lokasyonlarınız olabilir mi sorusuna ise “Henüz kesin değil” yanıtını veriyor.
İlhan Ürer’le geçen bir yılı ve 2019 için beklentilerini konuştuk:
Frimpeks için 2018 nasıl geçti, değerlendirmenizi alabilir miyiz?
2018 başında özellikle kimya ve etiket bölümlerinde organizasyonel değişikliklere gittik. Bunun neticesinde herkes kendi alanına daha fazla odaklanmaya; özellikle ihracat ekibinin üzerindeki bazı yükler ile iç piyasada etiket ekibinin üzerindeki yükler dağıtılmaya çalışıldı. İlgili sektöre daha yoğun bir şekilde odaklanmaya başladık. 2018’in krizle dolu bir yıl olması keza 2019’un da geçtiğimiz yıldan gelen bazı dezavantajları taşıyor olması bizim temkinli hareket etmemize yol açtı. 2018 ilk çeyrekte gelen krizi bankalar aracılığıyla gördüğümüz için hızlı bir şekilde önlemler almaya başladık ancak neticelerini görmek zaman aldı. Bu anlamda biz çalıştığımız şirketleri iş ortağımız gibi gördüğümüz için onları da uyarmış olduk.
Bu süreci biraz daha açar mısınız?
Faizlerin hareketlenmesi, kredilerin bir an önce geri çağırılmaya başlanması, tedarikçilerden gelen limitlerin aşağıya çekilmek istenmesi gibi kriz zamanlarında bilinen uygulamalar, piyasada ithalat zincirinin başında olan firmaların krizi çok çabuk algılamasına sebebiyet verdi. Finansman bölümümüz ile birlikte çalışıp doğru bilgileri zamanında satış ekibimiz ile paylaştık. Bu süreçte ilk önce tabii ki vadesinde ödeme kavramı oturtulmaya çalışıldı. Sonrasında vadelerde bankaların uygulamaları paralelinde kısaltma ve firmalar nezdinde limitler belirlenmeye başlandı.
“Biz seneye iyi başlamakla birlikte özellikle iç piyasanın aslında ne kadar temkinli olduğunu ne kadar yavaş ve dikkatli hareket ettiğini görebiliyoruz.”
Piyasa buna nasıl tepki verdi?
Her türlü değişiklikte piyasanın vereceği tepkiyi bizim de almamız çok normaldi. Tabii ki bazı iş ortaklarımızdan sert tepkiler aldık. Ancak sonraki zamanlarda kendileriyle konuştuğumuzda bize hak verdiklerini öğrendik, “Uyarılarınız sayesinde biz de kendi önlemlerimizi aldık ve müşterilerimizi uyardık yoksa kayıplar büyük olacaktı” dediler. 2018 firmaların ayağını yorganına göre uzatacağı, uzatması gerektiğini hissettiren bir yıl oldu. Firmalar kendi sermayesi ölçüsünde, kendi birikimi ölçüsünde iş yapması gerektiğini anladı. Pazar yeni dönemin kurallarını benimsemiş gözüküyor. Tüm tedarikçiler benzer şekilde hareket etmek zorunda kaldığından yeni uygulamalar pazar tarafından daha iyi anlaşıldı.
2019 daha dikkatle hareket edilmesi gereken bir yıl olacak. Tüm firmalar sanırım bu düşünceyle hareket ediyor. Biz seneye iyi başlamakla birlikte özellikle iç piyasanın aslında ne kadar temkinli olduğunu ne kadar yavaş ve dikkatli hareket ettiğini görebiliyoruz. Gelen siparişlerin çokluğu değil niteliği önem kazanmaya başladı. Ufak ve parçalı siparişler giderek azalmaya, büyük ve bütün siparişler artmaya başladı. Miktarlarda artışlar oldu, sebebi güçlü firmaların ayakta kalıp daha fazla sipariş almalarıdır.
“Orta Doğu ve Afrika pazarları biraz sıkıntılı, gümrükte sıkıntılar yaşanabiliyor.”
2018’de ne kadar bir daralma oldu?
Frimpeks’in içindeki farklı bölümler için farklı yorumlar yapmakta fayda vardır. Kimya sektörü bir önceki yılın üzerinde kapatmıştır.
2019 için agresif bir bütçe yaptık; bunu piyasanın büyümesinden bağımsız kendi iç organizasyon değişikliğimize dayandırdık. Şimdi fırsatlar daha iyi değerlendiriliyor, aksiyonlar daha hızlı alınıyor, daha esnek davranılabiliyor. Bu büyümeyi ekibimizle yapabilecek güçteyiz. Ocak ve Şubat ayları da bizi mahcup etmedi.
Üretim tarafında durum nasıl?
Satışa bağlı olarak tabii ki üretim planlama bölümleri de bütçeler çerçevesinde önlemlerini alıyorlar.
2018’de iç ve dış piyasa olarak baktığınızda dışarda durumlar nasıl?
Frimpeks 70’ten fazla ülkeye ihracat yapan bir firma. Baskı ve matbaa sektörüne çok çeşitli mallar ihraç ediyoruz. Bölgeden bölgeye ayırmak gerekiyor. Mesela Rusya ve CIS ülkelerinde oldukça kuvvetli gelişmeler kayıt edildi. Orta Doğu yaşanılan finansman krizlerinden ötürü iyi değildi. Ancak 2019 için iyi sinyaller gelmeye başladı. Genelde Orta Doğu ve Afrika pazarları biraz sıkıntılı. Siyasi çalkantılardan dolayı ülkeler yavaş yavaş Türkiye ye karşı engeller koymaya başladı. Gümrükte bazı sıkıntılar yaşanabiliyor. Bu sorunları da ekibimizle aşmaya çalışıyoruz. Genel olarak birçok bölgede partnerlerimiz çok güçlü, onlara da inanıyoruz. Özellikle ihracatta yeni iş ortakları kazanıyoruz. İlgili bölgelerde insana da yaptığımız yatırımla iyi verim almaya başladık. Lokal dili konuşabiliyorsanız her zaman öndesiniz.
“Avrupa pazarlarında aksiyon almaya devam ediyoruz”
Avrupa pazarlarında da aksiyonlar aldık ve almaya devam ediyoruz. Bu alınan aksiyonlar tabii ki hızlı bir şekilde meyvesini vermiyor. Frimpeks’in iyi bir avantajı da dünyada çok fazla UV mürekkep üreticisi olmaması. Bu sene başında aldığımız stratejik bir kararla Frimpeks markasını dünyanın dört bir ucuna yayma kararı aldık ve bu doğrultuda ilerliyoruz.
Afrika pazarından söz ettiniz oradaki gelişme nasıl? Türkiye’den bakınca çok iyi değilmiş gibi geliyor…
Afrika pazarında Avrupa’nın, Çin’in ve Hindistan’ın etkisi var. Afrika pazarı dediğiniz zaman, özellikle Doğu Afrika; Kenya, Etiyopya gibi ülkelerin bulunduğu yerlere kesinlikle Hintliler hâkim.
Orta Afrika, Batı Afrika, Kuzey Afrika birbirinden çok farklı. Batı Afrika’da Fransızca konuşmanız gerekiyor ki böyle satış müdürü arkadaşlarımız var. Onların vasıtasıyla bulunuyoruz o bölgede. Yine de lokal dilleri konuştuğunuz zaman dünya değişiveriyor. Hakikaten İngilizce / Fransızca uluslararası diller ve size yardımcı oluyor ama lokal dili konuşunca çok farklı yerlere gelebiliyorsunuz. Bunun avantajlarını kullanmaya çalışıyoruz.
“Frimpeks Amerika pazarında UV mürekkep tarafında yüzde 100 büyüyor.”
İngiltere ve Amerika pazarında durum nasıl?
Amerika pazarı ile oradaki firmamızın başında bulunan arkadaşımız ilgileniyor, bildiğim kadarıyla orada da özellikle mürekkepte olağanüstü büyüyoruz. UV tarafında büyümenin %100’den fazla olduğunu söyleyebilirim. Tabii Amerika pazarı çok büyük, miktarlar da çok yüksek.
Avrupa pazarı genel anlamda muhafazakâr bir pazar. İrlanda ve Portekiz’de büyüyoruz. İspanya’da aldığımız aksiyonlar doğrultusunda büyüme hedefimiz var. İngiltere onların yanında daha yavaş giden, beklentilerimizin altında kalan bir pazar. Bunlar işin kimya tarafı. İngiltere’de de yakın zamanda birtakım önlemler almayı düşünüyoruz. Tabii İngiltere gibi ülkelerde bazı şeyler hızlı olmuyor. 2019’u geçtiğimiz yıla göre daha iyi kapatırız diye düşünüyorum.
Frimpeks’in organizasyon yapısında siz sadece kimyaya mı bakıyorsunuz yoksa diğer alanlarla da bir şekilde ilgileniyor musunuz?
İki ana kolumuz var: Biri UV laklar, diğeri UV mürekkepler. Onlarla daha fazla ilgileniyorum. Bizim matbaa sektörüne yönelik laminasyon tutkallarımız, selofan tutkallarımız, yapıştırıcılarımız var, onlarla da ilgileniyorum. Bir de kimya bölümümüzde değişik kimyasalların yapıldığı kısım ile ilgileniyorum ama onlar çok farklı sektörlere hitap ediyor.
“Bizim stratejimiz vadelere çok dikkat ederek kontrollü satışlar yapmak ve seçici davranmak suretiyle özellikle belli volümün altındaki firmaları distribütörlere verip iş yükünü hafifletmek.”
2019’dan biraz söz ettiniz ama iç piyasada nasıl bir seyir olacak; genelde ve Frimpeks özelinde, sizin değerlendirmeniz nasıl? Bu seneyi nasıl geçireceğiz?
Bizim stratejimiz vadelere çok dikkat ederek kontrollü satışlar yapmak ve seçici davranmak suretiyle özellikle belli volümün altındaki firmaları distribütörlere verip iş yükünü hafifletmek. Şu anda her yaptığımız satışa, her aldığımız vadeli çeke dikkat ediyoruz. Özellikle Aralık ve Ocak aylarında karşılıksız çeklerin oranı artmaya; ertelemeler, ötelemeler istenmeye başlandı. Mümkün olduğunca buna direnmeye çalışıyoruz. Makul sınırlar içerisinde, belli bir strateji çerçevesinde bazen evet bazen hayır demek zorunda kalarak ilerliyoruz.
Finansmanın bankalar nezdinde bize vereceği geri dönüşler çok önemli. Bizim gibi büyük firmaların sadece kendi öz sermayesiyle dönmesi mümkün değil. Sektörü bir yerde fonlamanız gerekiyor. O yüzden bankalarla iyi şekilde çalışmanız gerekiyor.
Bu sene fuar ve etkinlikler konusunda bir planınız var mı?
Maliyetleri aşağı çekmek için bazı sektörlerde yurt dışı fuarlara katılmayacağız ama tabii bizim en büyük fuarımız olan Labelexpo’ya katılacağız. Yurt içinde de Avrasya Ambalaj fuarına katılmak istiyoruz. Geçtiğimiz sene, önerilen yer bize uygun olmadığı için, katılmak istemedik. Bu sene de Labelexpo, Sign İstanbul ve Ambalaj Fuarı arka arkaya. Bakacağız, değerlendireceğiz.
Labelexpo’da yine yenilikleriniz olacak mı?
Frimpeks’in özellikle kimya sektöründeki yeni yapılanmasıyla kimya sektörünün ön plana taşınmasını amaçlıyoruz. Bu anlamda da bazı yeni yatırım kararları alındı. Bunlar da yavaş yavaş devreye girecek ve devreye girdikçe de açıklayacağız. İlk açıklamaları sanırım 2019’un 2. – 3. çeyreği gibi yapmaya başlayacağız.
5 yıllık bir plan var mı? Öngörüleriniz nedir?
Açıkçası uzun dönem stratejik plan yapmadık ama 3 yıllık bir planımız var. Bu planın içinde de belli başlı malzemelerden başlayarak adım adım yatırım planlarımız var. Yatırım deyince farklı sektörlere farklı alanlara yönelme stratejimiz yok. Bizim amacımız hep içinde bulunduğumuz sektörlere daha fazla mamulle hizmet etmek. Tamamen baskı sektöründe, matbaa sektöründe büyümek ve mamul portföyümüzü çeşitlendirmek. Görece olarak daha büyük yatırımları üçüncü senenin sonuna doğru düşünüyoruz.
