Levent ESEN / Sun Chemical Mürekkep ve Kimya San. ve Tic. A.Ş. Ar-Ge ve UV Sistem Ürün Sorumlusu
Son yıllarda kullanımı giderek artan Electron Beam (EB) kurumalı baskı sistemleri, yüksek nitelikli uzun metrajlı Ultra Viyolet (UV) ve solvent bazlı baskı sistemlerine iyi bir alternatif oluşturmaktadır. EB sistemler; ürün ve kuruma sistemi olarak UV sistemlerle paraleldir. EB mürekkepler fiziksel değil tamamen kimyasal bir kurumaya sahiptir, uçucu solvent içermeyen katı madde oranı %100 olan mürekkeplerdir. Ne basılırsa renk olarak o alınabilmektedir.
Tüm mürekkepler yaş üstü yaş olarak basılır ve sonraki tek bir EB kurutucun altından geçerek aynı anda kurumaktadır. Kuruma gücü çok yüksek olduğu için de baskıların fiziksel ve kimyasal dayanımları UV kurutmaya göre daha yüksek olmaktadır. UV mürekkeplerde görülen koyu renklerin, siyah, beyaz ve yüksek mürekkep film kalınlığındaki baskıların zor kuruma eğilimi EB mürekkeplerde neredeyse yoktur. Basılan renk ne olursa olsun her film kalınlığında kuruma gerçekleşir. Bunun sebebi sisteme EB adını veren elektron ışınlarının (Electron Beam) mor ötesi (Ultra Violet) ışınlara göre çok daha güçlü olması ve ışık geçirmeyen yüzeylerden bile geçebilir olmasıdır. Bu sayede opak plastik filmlerin dahi özel EB tutkallar sayesinde lamine edilebilmesi mümkündür.
EB ürünlerin UV ürünlerden en büyük farkı kurutucu kimyasal içermemesidir. Bu sayede kullanılan mürekkep ve laklar, sararmaya dirençli, düşük kokulu, uzun raf ömürlü olabilmektedir. Ayrıca kuruma teknolojisi sayesinde bitmiş baskıların kayganlık seviyeleri her zaman sabit kalabilmekte ve kontrol altında tutulabilmektedir.
EB sistem yatırımı düşünenler için EB sistemleri; mevcut UV ve solvent bazlı sistemlerle avantaj & dezavantajları temel nitelikte kıyaslamak isteriz.
- Baskı Hızı : Artan teknolojik imkanlar sayesinde pasta mürekkeplerin kullanıldığı ofset sistemlerin baskı hızı, sıvı mürekkeplerin kullanıldığı solvent bazlı gravür ve UV kurumalı flekso baskı sistemlerinin hızlarına yaklaşmaktadır. 400 m/dk hızlara tam erişilemese de 300 m/dk hızlar görülebilmektedir.
- Kalıp&Klişe Maliyeti : Ofset baskı sisteminin kalıp teknolojisi ile flekso baskının klişe sistemi kıyaslandığında maliyet ve hız yönünden ofset kalıpları çok daha avantajlıdır. Ofset kalıpların saklanması, tekrar kullanılması, depolanmasındaki kolaylık; gravür silindirlerin işleme, depolama maliyet ve ağır işçiliği karşısında da kendisini ön plana çıkarmaktadır.
- Baskı Kalitesi : Günümüzde gravür ve flekso sistemler çok gelişmiş olsa da, ofset baskı sisteminin kendi doğal baskı yapısı gereği çok keskin ve stabil noktalar elde edilebildiğinden baskı çözünürlüğü ve kalitesi yönünden de bir adım öne çıkmaktadır.
- Renk Yönetimi : Özellikle bazı makine üretici marka ve modellerinde sunulan 7 renkli baskı (extended gamut) sistemiyle, renk uzayında en geniş pantone renk çeşitliliği EB ofset mürekkeplerle de yakalanabilmektedir. Bu özellik sayesinde neredeyse tüm standart Pantone renkler baskı yoluyla edilebilmekte ve zaman yarışında yüksek renk stabilitesiyle en ideal şartları sağlayabilmektedir.
- Kurutma Maliyeti : EB sistemlerde sürekliliğinin sağlanması gereken inert ortam için azot gazı beslemesi ekstre bir maliyet getirmektedir. UV sistemlerde her renk ünitesinde ve çıkışta toplam 8-10 adet lambanın bulunması bakım frekansını ve maliyetini arttırmaktadır. Ancak EB sistemde çıkışta sadece 1 adet kurutma ünitesi bulunmasıyla ve yıllık bakımıyla düşen elektrik maliyeti, azot gazı maliyetini ikinci plana atmaktadır. Ayrıca, azot gazı altında uygun marka mürekkeplerle yapılan baskılar, daha yüksek hızlarda kuruyabilmekte, koku ve migrasyon konusunda da üstün performans sergilemektedir.
- Baskı Altı Seçiciliği : EB ışınlarının baskı altında oluşturabileceği bozulma (Degradasyon) sebebiyle sararma ve koku oluşabilmektedir. Özellikle son yıllarda film üreticilerinin yapmış olduğu geliştirmeler sayesinde EB sisteme daha uyumlu baskı altı çeşitleri artmıştır. Gelişen mürekkep teknolojiyle de tutunma (adezyon) özelliği de arttığı için bu dezavantajın etkileri biraz daha hafiflemiştir.
- Yüksek Yatırım Maliyeti : Dezavantajı olan bu durum, baskı sisteminin sağlayacağı yüksek kalite iş grubu, çevre ve çalışan dostu mürekkep & lak kullanımı, sıfır solvent sarfiyatı ve UV flekso ile rekabet edebilen verimliliği ile bu yüksek yatırım maliyetinin kısa sürede geri dönüşünü sağlayabilecek bir teknolojidir. Ayrıca koku ve migrasyon konusunda çok hassas olan özel bazı iş kollarına erişim sağlayabileceği için de bu dezavantajın etkisinin biraz olsun hafifletebileceğini söyleyebiliriz.
- Elekton Işıması : EB kurutucunun çalışma prensibinde gereği oluşan Gama ışınları, radyoaktif temelli bir ışıma değildir ancak kurutucu ünitenin kurşun bir çeper içermesi bu konuda birtakım olumsuz söylentiler üretilmesine neden olabilmektedir. Elektromanyetik temelli olan bu gama ışıması, bildiğimiz radyoaktif temelli gama ışıma türleri gibi düşünülmemelidir. Elektrik kaynağı kesildiğinde yani kurutucu kapatıldığında bu ışıma sonlanmakta; baskı altına ve etrafa herhangi bir sızıntı bırakması mümkün olamamaktadır. Bu nedenle dezavantaj gibi görülmemelidir.
Sun Chemical marka EB mürekkepler özel formülü sayesinde aynı zamanda gıda ambalajı baskılarında da kullanılabilen, en düşük migrasyon özellikli mürekkeplerdir. Bu sayede ürüne ve işe göre farklı mürekkep serilerin kullanılması, stok tutulması gibi ekstra çaba ve takip gerektiren süreçlerden de muaf olunmaktadır. Tüm baskı altı ve baskı tiplerine uygun tek bir seri olduğu için kullanıcılar için de işletme kolaylığı sağlamaktadır.
Sonuç olarak EB baskı sistemleri, önümüzdeki zaman içerisinde daha da yaygınlaşacak ve yüksek teknoloji ürünü dikkat çekici görsel baskılara sahip ürünler market raflarında yerini alacak.
