Sektörün Avrupa’ya ve dünyaya basılı ürünler ihracatı 2014 – 2016 arasında bir – iki kalem haricinde istikrarlı bir azalış kaydediyor.
Kağıt – karton ve kağıt – karton ürünleri ihracatında ihracı artan ve azalan kalemler var. Toplamda artış söz konusu. Kutu ihracatında 2015’teki yaklaşık % 8.5 düşüşün ardından 2016’da % 18’lik artış görülüyor.
Baskı makineleri ve yardımcı makineler ihracatı da 2014 – 2016 döneminde azalma eğiliminde. Bu alanda ithalat da azalıyor.
Odun hamuru ve hurda kağıt – karton dış ticaretinde, ithalata göre önemsiz miktardaki ihracat da azalıyor. Bu alanda ithalatta artış var.
(Haber Merkezi) Yurt içinde ve yurt dışında bir dizi fuarla sektör mensuplarının yeni sezonu karşılayacakları Eylül ayına girerken, biz de başta bu fuarlara özellikle ihracatını arttıracak çözümlerini, ürünlerini sunmak için katılan firmalar olmak üzere ihracatla ilgili tüm okurlarımız için kağıt – karton, baskı ürünleri ve sektöre dönük makine segmentinde sektörün dış ticaretinin genel bir görünümünü ortaya koymak istedik.
Bu derleme çalışmamızda, UNCOMTRADE istatistiklerinden yararlandık. Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTIP) kodlarına göre ürün gruplarının dış ticaret verilerini tablolar halinde sunuyoruz.
Sektör için en kritik konu, rekabetin en yoğun yaşandığı ‘basılı kitaplar, gazeteler ve basım endüstrisinin diğer ürünleri’ grubunda. 2014 yılında toplam 97, 1 milyon dolar tutarındaki ihracatımız, 2016’da 75 milyon dolar düzeyine gerilemiş bulunuyor. Bu grupta 49.01 GTIP kodu ile kitaplar, broşürler, risaleler vb. matbuat ihracatın yarıdan fazlasını oluşturuyor (34,6 milyon dolar). İkinci en büyük ihraç kalemi ise 49.11 GTIP kodlu matbu diğer yayınlar grubu (20,9 milyon dolar). Son üç yılda basılı ürünler (kutu ve esnek ambalaj hariç, sadece bahsi geçen ürün kodlarında) ihracatımız % 22.7 oranında azalmış bulunuyor (Tablo 1).
Tablo 1: Türkiye’nin basılı kitaplar, gazeteler ve basım endüstrisinin diğer ürünleri ihracatı
GTIP Kodu İhracat Değeri (1000 dolar) İhracat Değeri (1000 dolar) 2014-2016
Değişim (%)
2014 2015 2016
49.01 Kitaplar, broşürler, risaleler ve benzeri matbuat 41347 40041 34593 – 16,3
49.11 Matbu diğer yayınlar (matbu resimler ve fotoğraflar dahil) 25959 22359 20891 – 19,5
49.02 Gazeteler ve periyodik yayınlar 6722 5174 3074 – 54,3
49.10 Matbu her türlü takvim (blok halinde takvimler dahil) 3077 1949 2391 – 22,3
49.09 Matbu veya resimli kartpostallar; tebrik kartları, davetiyeler… 4980 4518 4254 – 14,6
49.08 Her nevi çıkartmalar 11074 5898 5749 – 48,1
49.03 Çocuklar için resimli albüm veya kitaplar, albümler 1024 5069 3314 323,6
49.06 Mimarlık, mühendislik, sınai, ticari, topografik planlar… 2834 1779 731 – 74,2
49.05 Her nevi matbu haritalar ve hidrografik veya benzeri haritalar 104 372 71 – 21,7
49.07 Posta pulları, damga ve benzeri pullar; banknot vb. kıymetli evrak 0 214 6 600
49.04 Müzik notaları (basılmış veya el ile yazılmış, resimli veya, ciltli olsun olmasın) 0 0 0 0
Toplam 97121 87373 75074 – 22,7
Aynı ürün gruplarında ithalatımız özellikle 49.01, 49.11 ve 49.08 GTIP kodlarıyla belirtilen kalemlerin etkisiyle ihracatımızın iki katına yakın. Bunda kuşkusuz eğitim yayınlarını içeren ithalatın etkisi var. Tablo 2’de görüldüğü gibi bu alandaki ithalatta da 2014 – 2016 arasında % 26,6 oranında azalma var.
Tablo 2: Türkiye’nin basılı kitaplar, gazeteler ve basım endüstrisinin diğer ürünleri ithalatı
GTIP Kodu Ürün etiketi İthalat Değeri (1000 dolar) 2014-2016 Değişim (%)
2014 2015 2016
49.01 Kitaplar, broşürler, risaleler ve benzeri matbuat 65741 72933 50566 – 23,1
49.11 Matbu diğer yayınlar (matbu resimler ve fotoğraflar dahil) 67469 49097 51284 – 24,0
49.02 Gazeteler ve periyodik yayınlar 9154 8536 6709 – 26,7
49.10 Matbu her türlü takvim (blok halinde takvimler dahil) 1026 973 825 – 19,6
49.09 Matbu veya resimli kartpostallar; tebrik kartları, davetiyeler… 533 425 363 – 31,9
49.08 Her nevi çıkartmalar 30417 21046 18598 – 38,9
49.03 Çocuklar için resimli albüm veya kitaplar, albümler 3091 2916 3035 – 1,8
49.06 Mimarlık, mühendislik, sınai, ticari, topografik planlar… 2118 1684 992 – 53,2
49.05 Her nevi matbu haritalar ve hidrografik veya benzeri haritalar 1783 1222 596 – 64,6
49.07 Posta pulları, damga ve benzeri pullar; banknot vb. kıymetli evrak 0 0 0 0
49.04 Müzik notaları (basılmış veya el ile yazılmış, resimli veya, ciltli olsun olmasın) 42 75 194 462,1
Toplam 181374 158907 133162 – 26,6
Türkiye’nin 48’li GTIP kodlarıyla belirtilen kâğıt – karton ve bunlardan mamul ürünler ihracatı toplamda artış kaydediyor. Bununla birlikte muhtelif kalemlerde (örn. gazete kâğıdı, sıvanmış kâğıt ve kartonlar vb.) azalma görülüyor.
Bu ürün grubunda en önemli ihraç kalemleri, toplam ihracatın 2016’da sırasıyla yaklaşık % 29.3’ünü oluşturan 48.19 GTIP kodlu ‘kâğıt, karton, selüloz vatka ve selüloz liften kutular’ ve % 17.7’sini oluşturan 48.11 GTIP kodlu ‘kâğıt, karton, selüloz vatka ve selüloz liften tabakalar’ olarak öne çıkıyor.
Türkiye’nin kâğıt, karton ve bunlardan mamul ürünler ihracatı 2014’e göre % 12.5 artışla 2016’da 1.35 milyar doların üzerinde gerçekleşti (Tablo 3).
Aynı ürün grubunda, 2016 yılında, ihracatın % 98.2 üzerinde bir oranla, 2,68 milyar dolar tutarında ithalat gerçekleştirildi. Bir – iki kalem dışında bu grupta ithalatın azaldığı görüldü ve toplam ithalatta 2014 – 2016 arasında % 15.3 oranında düşüş kaydedildi. En çok ithal edilen ürünler 48.02, 48.10, 48.11 ve 48.04 GTIP kodlarıyla tanımlanan kâğıt ve karton.
Tablo 3: Türkiye’nin kağıt, karton ve bunlardan mamul ürünler ihracatı
GTIP Kodu Ürün etiketi İhracat Değeri (1000 dolar) 2014-2016 Değişim (%)
2014 2015 2016
48.02 Sıvanmamış kağıt ve karton (48.01 ve 48.03 pozisyonundaki kağıt hariç)… 16138 14750 18791 16,4
48.10 Sıvanmış kağıt veya kartonlar… 36018 43529 34934 – 3,0
48.11 Kağıt, karton, selüloz vatka ve selüloz liften tabakalar… 212 986 218823 239154 12,3
48.04 Birincil elyaf (kraft) kağıt ve kartonları (48.02 ve 48.03 pozisyonundakiler hariç) 9697 9274 11322 16,8
48.05 Diğer kağıt ve kartonlar… 53663 97859 112611 109,8
48.01 Gazete kağıdı (rulo veya tabaka halinde) 791 667 510 – 36,5
48.13 Sigara kağıdı 2790 1407 1482 – 46,9
48.19 Kağıt, karton, selüloz vatkadan veya selüloz liflerinden kutular, torbalar 365740 335266 396257 8,3
48.23 Diğer kağıt, karton, selüloz vatka ve selüloz lif tabakaları 58535 47465 47174 – 19,4
48.06 Bitkisel parşömen, yağ geçirmez kağıtlar, çizim kağıtları… 4004 4676 3453 – 13,8
48.21 Kağıt veya kartondan her cins etiketler (baskılı olsun olmasın) 56845 53552 53052 – 6,1
48.09 Karbon kağıdı, kendinden kopya eden kağıt ve diğer kopya veya transfer kağıtları 1155 1335 5255 455
48.14 Duvar kağıtları ve benzeri duvar kaplamaları; cam kağıtları 15923 7556 4758 – 70,1
48.20 Kağıt veya kartondan kayıt defterleri, hesap defterleri, sipariş defterleri vb… 33927 23209 23946 – 29,4
48.07 Yapıştırma suretiyle elde edilen kağıt ve karton… 5090 6286 6856 – 34,7
48.18 Tuvalet kağıtları vb. 101760 101572 98452 – 3,3
48.16 Karbon kağıdı, diğer kopya veya transfer kağıtları (4809 pozisyonundakiler hariç) 700 1448 1381 97,3
48.03 Tuvalet ve yüz temizliği için ince kağıt, havlu veya kağıt peçete… 194957 190046 265267 36,1
48.08 Oluklu kağıt ve kartonlar (48.03 pozisyonunda tanımlanan türdeki kağıtlar hariç) 5895 4796 6333 7,4
48.22 Kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan bobinler, masuralar, makaralar… 9587 9677 10705 11,7
48.12 Kağıt hamurundan filtre edici blok ve levhalar 265 157 211 – 20,4
48.17 Mektup zarfları, mektup kartları, resimsiz kartpostallar ve haberleşme, kartları 17258 12174 12669 – 26,6
Toplam 1203724 1185524 1354573 12,5
Tablo 4: Türkiye’nin kağıt, karton ve bunlardan mamul ürünler ithalatı
GTIP Kodu Ürün etiketi İthalat Değeri (1000 dolar) 2014-2016 Değişim (%)
2014 2015 2016
48.02 Sıvanmamış kağıt ve karton (48.01 ve 48.03 pozisyonundaki kağıt hariç)… 500338 510765 685819 37,1
48.10 Sıvanmış kağıt veya kartonlar… 777643 622262 618048 – 20,5
48.11 Kağıt, karton, selüloz vatka ve selüloz liften tabakalar… 384448 342314 332813 – 16,4
48.04 Birincil elyaf (kraft) kağıt ve kartonları (48.02 ve 48.03 pozisyonundakiler hariç) 420801 344183 321218 – 23,7
48.05 Diğer kağıt ve kartonlar… 279278 209026 204214 – 26,9
48.01 Gazete kağıdı (rulo veya tabaka halinde) 243789 172708 131627 – 46,0
48.13 Sigara kağıdı 67117 61612 63879 – 4,8
48.19 Kağıttan, kartondan, selüloz vatkadan veya selüloz liflerinden kutular, torbalar… 65923 58327 59796 – 9,3
48.23 Diğer kağıt, karton, selüloz vatka ve selüloz lif tabakaları 82773 67386 59964 – 27,6
48.06 Bitkisel parşömen, yağ geçirmez kağıtlar, çizim kağıtları… 31994 30905 29356 – 8,2
48.21 Kağıt veya kartondan her cins etiketler (baskılı olsun olmasın) 48910 41765 45125 – 9,6
48.09 Karbon kağıdı, kendinden kopya eden kağıt ve diğer kopya veya transfer kağıtları 51738 44415 34416 – 33,4
48.14 Duvar kağıtları ve benzeri duvar kaplamaları; cam kağıtları 84607 76084 17571 -79,2
48.20 Kağıt veya kartondan kayıt defterleri, hesap defterleri, sipariş defterleri vb… 45395 37326 27749 38,9
-48.07 Yapıştırma suretiyle elde edilen kağıt ve karton… 13358 12124 10179 – 23,8
48.18 Tuvalet kağıtları vb. 25698 18533 15973 – 62,2
48.16 Karbon kağıdı, diğer kopya veya transfer kağıtları (4809 pozisyonundakiler hariç) 13134 12204 11626 – 11,5
48.03 Tuvalet ve yüz temizliği için ince kağıt, havlu veya kağıt peçete… 18065 10667 5953 – 303,5
48.08 Oluklu kağıt ve kartonlar (48.03 pozisyonunda tanımlanan türdeki kağıtlar hariç) 8792 5665 5315 – 39,5
48.22 Kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan bobinler, masuralar, makaralar… 3141 2967 1919 – 38,9
48.12 Kağıt hamurundan filtre edici blok ve levhalar 2640 1715 1475 – 44,1
48.17 Mektup zarfları, mektup kartları, resimsiz kartpostallar ve haberleşme, kartları 1136 991 679 – 40,2
Toplam 3170718 2683944 2684714 -15,3
Makine ve donanım
Türkiye’nin 84.xx GTIP kodlarıyla belirtilen muhtelif makine, ekipman ve yedek parça, aksesuar ürün gruplarından seçilmiş, matbaacılıkla ilgili ürünlerde ihracatımız yavaş da olsa artış kaydediyor. Bu grupta en önemli ihraç kalemleri 84.43, 84.41 ve 84.73 GTIP kodlarıyla belirtilen makine, yedek parça ve ekipman. Toplam ihracat 2015’e göre % 9.3 oranında azalırken, 2014 yılına göre halen % 6,2 yukarıda görünüyor. Makine ihracatının % 44.3’ünü 2016 verilerine göre 84.43 GTIP kodlu baskı makineleri oluşturuyor. 2016 yılında toplam 141 milyon 250 bin dolarlık makine ihracatı yapıldığını görüyoruz (Tablo 5).
Aynı grupta ithalat rakamlarına baktığımızda, 2015 ve 2016 yıllarında azalmanın devam ettiğini görüyoruz. 2014 – 2016 arasında azalma oranı % 25.6’yı buluyor. Makine ithalatında da en büyük kalemi 2016 itibarıyla toplam ithalatın % 39.4’ünü oluşturan baskı makineleri oluşturuyor. Belirtilen dönemde bu kalemde azalma (% 25.3) bu nedenle toplam makine ithalatındaki azalma (% 25.6) oranına yakın.
Tablo 5: Muhtelif makine – ekipman ve yedek parça, aksesuar ürün gruplarında Türkiye’nin ihracatı
GTIP Kodu Ürün Etiketi İhracat değeri (1000 dolar) 2014-2016 Değişim (%)
2014 2015 2016
84.40 Cilt makineleri ve kitap formalarını dikmeye mahsus makineler, (münferit yaprakları dikmeye mahsus makineler dahil) 970 1502 1024 5,6
84.41 Kâğıt hamuru, kağıt veya kartonun işlenmesine mahsus diğer makine ve cihazlar (her cins kesme makine ve cihazları dahil): 29200 36755 33315 14,1
84.42 Plakalar, silindirler veya diğer baskı elemanlarını hazırlamak veya yapmak için kullanılan makine, cihaz ve teçhizat (8456 ila 84.65 pozisyonundaki makine aletleri hariç); kalıplar, silindirler ve diğer baskı bileşenleri; baskı amaçları için hazırlanmış plakalar, silindirler ve litografik taşlar, örn. rendelenmiş, taneli veya cilalanmış; parçaları 10374 9791 9642 – 7,1
84.43 84.42 pozisyonundaki kalıp, silindir ve diğer baskı elemanları ile baskı yapmak için kullanılan makineler (hektografik veya şablon çoğaltma makineleri, adresleme makineleri ve 84.69 ila 84.72 pozisyonlarındaki diğer ofis matbaa makineleri hariç); Diğer yazıcılar, kopyalama makineleri ve faks makineleri (kombine edilmiş olsun olmasın); parçaları 66569 69434 62540 – 6,1
84.69 Yazı makineleri (84.43 pozisyonundaki yazıcılar hariç) ve kelime işlem makineleri 125 57 242 93,6
84.72 Ofis makineleri, ör. hektografik veya şablon çoğaltma makineleri, adresleme makineleri, otomatik banknot dağıtıcıları, madeni para ayırma makineleri, madeni para sayma veya madeni para basma makineleri, kalem-bileme makineleri, delme veya zımbalama makineleri, başka yerde belirtilmemiş 4850 6856 5909 21,8
84.73 Sadece veya esas itibarıyla 84.69 ila 84.72 pozisyonlarındaki makine ve cihazlarda kullanılmaya elverişli aksam, parça ve aksesuarlar, (kutular, kılıflar ve benzerleri hariç) 20868 31241 28578 36,9
Toplam 132956 155636 141250 6,2
Tablo 6: Muhtelif makine – ekipman ve yedek parça, aksesuar ürün gruplarında Türkiye’nin ithalatı
GTIP Kodu Ürün Etiketi İthalat değeri (1000 dolar) 2014-2016 Değişim (%)
2014 2015 2016
84.40 Cilt makineleri ve kitap formalarını dikmeye mahsus makineler 12614 12961 11515 – 8,7
84.41 Kâğıt hamuru, kağıt veya kartonun işlenmesine mahsus diğer makine ve cihazlar 174316 158868 146235 – 16,1
84.42 Plakalar, silindirler veya diğer baskı elemanlarını hazırlamak veya yapmak için kullanılan makine, cihaz ve teçhizat (84.56 ila 84.65 pozisyonundaki makine aletleri hariç); kalıplar, silindirler ve diğer baskı bileşenleri; baskı amaçları için hazırlanmış plakalar, silindirler ve litografik taşlar, örn. rendelenmiş, taneli veya cilalanmış; parçaları 28921 29184 28759 – 0,6
84.43 84.42 pozisyonundaki kalıp, silindir ve diğer baskı elemanları ile baskı yapmak için kullanılan makineler (hektografik veya şablon çoğaltma makineleri, adresleme makineleri ve 8469 ila 8472 pozisyonlarındaki diğer ofis matbaa makineleri hariç); Diğer yazıcılar, kopyalama makineleri ve faks makineleri (kombine edilmiş olsun olmasın); parçaları 841524 681800 628903 – 25,3
84.69 Yazı makineleri (84.43 pozisyonundaki yazıcılar hariç) ve kelime, işlem makineleri 416 126 145 – 65,1
84.72 Ofis makineleri, ör. hektografik veya şablon çoğaltma makineleri, adresleme makineleri, otomatik banknot dağıtıcıları, madeni para ayırma makineleri, madeni para sayma veya madeni para basma makineleri, kalem-bileme makineleri, delme veya zımbalama makineleri, başka yerde belirtilmemiş 136367 141544 81680 – 40,1
84.73 Sadece veya esas itibarıyla 8469 ila 8472 pozisyonlarındaki makine ve cihazlarda kullanılmaya elverişli aksam, parça ve aksesuarlar, (kutular, kılıflar ve benzerleri hariç) 201500 167889 140682 – 30,2
Toplam 1395658 1192372 1037979 – 25,6
Selüloz, hurda kağıt ve karton
İç talebin yüksek oluşu nedeniyle odun hamuru ve lifli selülozik malzeme ve atık, kırpıntı kağıt ve karton ihracatımız hayli düşük. 2016’da 47 GTIP kodlu bu ürün grubunda ithalat iki yıl öncesine göre % 31.1 azalarak 23 milyon 990 bin dolar tutarında gerçekleşti. Burada da en büyük kalemi 14 milyon 922 bin dolarlık ihracatla 47.03 GTIP kodlu ‘sodalı veya sülfatlı kimyasal odun hamuru’ oluşturuyor.
Bu alanda 2016’da ihracatın 31 katına varan ithalat yapılmış ve 47.03 kodlu ürün grubu ithalatın % 88.6’sını oluşturuyor. Gümrük Tarife Pozisyonu 47 olan ürün grubunda toplam ithalatta 2014 – 2016 arasında % 8,7 artış var.
Tablo 7: Türkiye’nin odun hamuru veya diğer lifli selülozik malzeme, geri dönüştürülmüş (atık veya kırpıntı) kağıt ve karton ihracatı
GTIP Kodu Ürün Etiketi İhracat Değeri (1000 dolar) 2014-2016 Değişim (%)
2041 2015 2016
47.07 Geri kazanılmış kağıt veya karton döküntü, kırpıntı ve hurdaları 7603 9912 8841 16,3
47.03 Sodalı veya sülfatlı kimyasal odun hamuru (çözünür kimyasal, odun hamuru hariç) 26995 14113 14922 – 42,6
47.01 Mekaniksel odun hamurları 50 150 198 296
47.06 Kağıt veya karton veya diğer lifli selülozik maddelerden geri kazanılmış liflerin hamurları 164 53 12 – 92,7
47.04 Sülfitli kimyasal odun hamuru (çözünür kimyasal odun, hamuru hariç) 12 3 17 41,7
47.02 Çözünür kimyasal odun hamuru 11 9 0 –
47.05 Mekanik ve kimyasal odun hamuru üretme işlemlerinin, birleştirilmesinden elde edilen odun hamurları 0 20 0 –
Toplam 34835 24260 23990 – 31,1
Tablo 8: Türkiye’nin odun hamuru veya diğer lifli selülozik malzeme, geri dönüştürülmüş
(atık veya kırpıntı) kağıt ve karton ithalatı
GTIP Kodu Ürün Etiketi İthalat Değeri (1000 Dolar) 2014-2016 Değişim (%)
2014 2015 2016
47.07 Geri kazanılmış kağıt veya karton döküntü, kırpıntı ve hurdaları 33277 47526 73190 119,9
47.03 Sodalı veya sülfatlı kimyasal odun hamuru (çözünür kimyasal, odun hamuru hariç) 641009 678690 658393 2,7
47.01 Mekaniksel odun hamurları 505 1751 3326 558,6
47.06 Kağıt veya karton veya diğer lifli selülozik maddelerden geri kazanılmış liflerin hamurları 2715 3276 2236 – 17,6
47.04 Sülfitli kimyasal odun hamuru (çözünür kimyasal odun, hamuru hariç) 4151 4300 3198 23,0
47.02 Çözünür kimyasal odun hamuru 829 798 764 – 7,8
47.05 Mekanik ve kimyasal odun hamuru üretme işlemlerinin, birleştirilmesinden elde edilen odun hamurları 967 1370 1782 82,3
Toplam 683453 737711 742889 8,7
Kaynak: UNCOMTRADE istatistikleri
